بسیاری تصور می‌کنند که خوش‌دستی و خوش‌فرمانی جزء سرشت یک خودروست و قابل تغییر و ارتقاء نیست و به ناچار با صرف هزینه‌های سنگین، به خرید یک خودروی اسپرت روی می‌آورند. در این زمینه باید گفت که بله، بعضی از کاراکتر‌ها تا آخر عمر یک خودرو همراه با آن هستند و قابل تغییر نیستند، به عنوان نمونه ارتفاع زیاد‌ِ ساختار بدنه در یک SUV بزرگ، پاشنه‌آشیل آن در زمینه‌ی خوش‌فرمانی است. با این حال راه‌کارهای بسیاری برای افزایش استقامت شاسی و تعلیق برای بهبود هندلینگ موجود است که یکی از کم‌هزینه‌ترین و بی‌دردسر‌ترین آنها نصب استرس‌بار است.
قیمت استرات بار (استرس بار) در سال 94 در تهران از 90 هزارتومان تا 200 هزارتومان برای انواع پراید و پژو و خودورهای مشابه متغییر است.
استرات بار (استرس بار) (strut bar, strut brace, or strut tower brace (STB چیست و چه مزایایی دارد؟
چرخ های جلوی خودرو علاوه بر اتصالات عرضی که دارند در راستای قائم نیز دارای اتصال به اتاقک کمک ها هستند.زمانی که خودرو در خط مستقیم حرکت می کند ضربات وارده به مجموعه تعلیق هر یک از چرخ ها اسیب زیادی به اتاقک کمک ها نمی رساند اما وارد امدن ضربات در زمان چرخش ها و در شرایطی که دو چرخ جلوی خودرو در حال طی نمودن مسافتی متفاوت است (چرخ داخل پیچ دایره ای با شعاع مشخص و چرخ خارج از پیچ دایره ای با شعاع مشخص به علاوه فاصله عرضی دو چرخ را طی می نماید) می تواند به مرور زمان موجب تغییر زاویه اتاقک های کمک ها شود البته حتی بدون وارد شدن ضربات و در اثر نیروهای فشاری و کششی وارده در زمان چرخش ها نیز این اتفاق رخ می دهد.اگر چه این تغییر زاویه تا حد زیادی نامحسوس است اما برروی کارایی و فرمان گیری خودرو تاثیر می گذارد و ایجاد حالتی ازگیج بودن و عدم دریافت مناسب از چرخ های جلو از طریق فرمان از نتایج ان است که هر کدام از ما ممکن است انها را تجربه کرده باشیم.
“استرس بار”(Stress Bar) یا استراتبار در واقع یک میله عرضی از ناحیه بالای اتاقک کمک ها بوده که می تواند بخش قابل توجهی از این مشکل را حل نماید و دلیل ان نیز واضح است.
شاسی یا اسکلت خودرو در زمان پیچیدن دارای تنش‌های بسیاری است، با محدود کردن آنها سختی شاسی افزایش پیدا خواهد کرد و در نتیجه باعث افزایش خوش‌دستی خواهد شد. یکی از بیشترین تنش‌ها در خودروهایی با تعلیق مک‌فرسون، معمولا در بالای اتاقک کمک‌فنرها بوقوع می‌پیوندد که با محدود کردن آن گام بزرگی در جهت افزایش هندلینگ ایفا خواهید کرد. برای این منظور دو سمت برجک را با یک واسطه به هم متصل می‌کنند، که آن واسطه استراتبار (در ایران به اشتباه استرس‌بار) نامیده می‌شود. از انواع آن می‌توان به نمونه‌های تنظیم‌شونده و یا ثابت با اتصال دو نقطه‌ای یا در نمونه های بهتر با اتصال چند‌نقطه‌ای اشاره کرد. ساختار نمونه‌های افتر‌مارکت معمولا از آلومنیوم، استیل یا در مواردی آهن هستند، شایان ذکر است که بعضی از ماشین‌ها به صورت کارخانه‌ای دارای استراتبار هستند.
استراتبار اگر به صورت اصولی ساخته شده باشد در زمان برخورد به برجک کمک‌فنر، خودش خم یا شکسته شده و ضربه را به برجک مقابل انتقال نمی‌دهد. پس جای نگرانی نیست، نصب کنید و لذت ببرید. در نمونه‌ی نصب شده بر روی خودروی پراید هندلینگ خودرو دستخوش تغییراتی شده است، بادی‌رول یا کج شدن بدنه در پیچ‌ها نسبت به سطح زمین بسیار کمتر از قبل شده، فرمان کمی سفت‌تر و مستحکم‌تر احساس می‌شود و اطلاعات دقیق‌تری از سطح جاده را به دستان راکب منتقل میکند، علاوه بر این تمایل خودرو به کم‌فرمانی بسیار کمتر از گذشته است. اما تاثیر اصلی آن در هنگام پیچیدن با سرعت‌های بالا و در حدِلیمیت نمایان می‌شود. پیچی را که به سختی با سرعت ۸۰ کیلومتر طی می‌کردیم، هم اکنون به راحتی با سرعت ۱۰۰ کیلومتر پشت سر می‌گذاریم.
به دلیل ایجاد یک اتصال صلب و ثابت امکان تغییر زاویه ناممکن می شود ضمن آنکه در صورت بروز ضربات نسبتا شدید به یک چرخ استرس بار می تواند بخشی از نیرو را جذب نموده و بخشی را نیز در مجموعه پخش نماید تا از صدمات وارده کاسته شود و این مسئله در مورد خودروهایی که اقدام به کاهش ارتفاع کرده اند و در انها رینگ و لاستیک بزرگتر و احیانا لاستیک های دیوار کوتاه استفاده شده مشهودتر خواهد بود.
این قطعه در واقع ضلع بالای مربع سیستم تعلیق خودرو است.
اگر جلوبندی ماشین رو از روبرو در نظر بگیرید فنرها و کمک فنرها دو ضلع کناری مربع هستند و میله تعادل ، طبق ها، رام (در بعضی از خودروها) و شاسی ضلع پایینی مربع را تشکیل می دهند.
اما این مربع ضلع بالایی ندارد و ناقص بودن این شکل هندسی باعث ناپایدار بودن آن در سر پیچ ها، سرعت بالا، و دست اندازها می شود.
این ناپایداری باعث تغییر زاویه قرارگیری لاستیک خودرو روی زمین و در نتیجه کاهش چسبندگی آن می شود؛ همچنین زمانی که فشار یا ضربه ای به چرخ ها وارد می شود بعلت یکپارچه نبودن سیستم در همان سمت از جلوبندی دفع و قطعات ضعیف مانند سیبک ها، طبق و بوش طبق ها، کمک ها و دیگر قطعات آسیب پذیر تر را خراب می کند؛ لاستیک ها نیز دچار فرسودگی عاج بیرونی شده و عمر کمتری خواهند داشت که به ناچار بایستی چند مدت یکبار آنها را جابه جا کرد تا این فرسودگی در تمامی لاستیک ها به یک اندازه بوجود بیاید.
حال اگر این ضلع با استرس بار تکمیل شود چه اتفاقی می افتد؟
چون شکل هندسی ما تکمیل است دیگر اضلاع آن حالت صحیح قرارگیری خود را از دست نمی دهند و در نتیجه :
1 ـ ضربه وارده به چرخها از طریق استرس بار در کل سیستم به یک اندازه توزیع شده و فشار آن سرشکن می شود؛ بطور مثال اگر قدرت ضربه را 50bar در نظر بگیریم در حالت اول این فشار به قطعات ضعیف آسیب میزند ولی با وجود استرس بار فشار تقسیم شده و هر سمت جلوبندی 25barفشار را تحمل می کند که این میزان قدرت تخریب برای قطعات ضعیف را ندارد، در نتیجه عمر جلوبندی خودروی شما بالا رفته و هزینه های آن بسیار کاهش پیدا می کند.
2 ـ بعد از نصب استرس بار زاویه قرارگیری لاستیک ها روی زمین به صورت 90 درجه است و در هر حالتی این زاویه تغییر نمی کند(رانندگی های نرمال شهری و جاده ای) در نتیجه تمامی سطح عاج دار لاستیک همیشه روی زمین است که باعث بالارفتن چسبندگی آن و حفظ تعادل در سرپیچ ها و سرعت بالا می شود؛ همچنین کل سطح لاستیک به یک اندازه فرسایش پیدا میکند و دیگر لبه ها گرد و سطح عاج دار نمی ماند.
3 ـ هنگام عبور از پیچ ها نیروی گریز از مرکز سمتی از خودرو را که داخل پیچ قراردارد به سمت بالا و سمت دیگر خودرو را به سمت زمین فشرده میکند، در واقع فنرهای یک سمت باز شده و سمت دیگر بسته می شود؛ حال استرس بار فنری را که زیادی باز می شود به سمت زمین فشرده میکند و فنر دیگر را باز، این عمل بخاطر کامل شدن شکل هندسی ما اتفاق می افتد در نتیجه ماشین در طول پیچ کج نمی شود و چهار چرخ آن به یک اندازه با زمین تماس دارند که باعث تعادل بسیار بالاتر هنگام عبور از پیچ ها می شود و دیگر حس ناپایداری و خروج از مسیر یا چپ کردن خودرو به راننده و سرنشینان دست نمی دهد.
4 ـ فنر و کمک فنرها ضربات و نوسانات را از چرخها گرفته و آنها را نرم تر و خنثی می کنند، اما اینها در نقطه ای باید دفع شوند؛ در حالت معمول به قسمت بالای اتاقک کمک ها رسیده و در آنجا دفع می شوند و سپس به بدنه ماشین منتقل شده و به مرور زمان باعث ایجاد سر و صدا در اتاق خودرو شده و لذت یک رانندگی آرام را از راننده می گیرند. زمانی که استرس بار نصب می شود این ضربات به استرس بار رسیده و از طریق آن در جلوبندی توزیع شده و به خود چرخ ها و سپس به زمین منتقل می شوند. چون استرس بار اتاقک کمک ها رو بهم متصل کرده و این ضربات رو هم به سمت زمین هدایت میکند دیگر هیچ نوسان اضافی در بدنه و اتاق ماشین وجود ندارد و خودرو کاملا بی صدا شده و اگر صفر باشد دیگر به صدا نمی افتد.
از دیگر مزایای استرس بار تعادل بهتر برای خودرو است در مقابل شاید این سئوال پیش بیاید که چرا به طور استاندارد این قطعه در تمامی خودروها نصب نمی شود؟در پاسخ ان بایستی گفت که بسیاری از خودروهایی که به نوعی فاقد استرس بار هستند خودروهایی معمولی اند که ممکن است کمتر تحت فشار قرار بگیرند.در مجموع وجود استرس بار می تواند به روی توان فرمان گیری و نیز عدم دچار شدن خودرو به گیج فرمانی تاثیر مثبتی داشته باشد.
با نصب استرس بار طول عمر سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو تضمین و خودرو در پیچ ها و سرعت های بالا پایدارتر می گردد.
استرس بار یا همان میله تعادل ، وسیله ای است که با کمک آن ثبات خودرو هنگام حرکت سریع در پیچ های تند و یا مانورهای خطرناک تا حد زیادی حفظ می شود .
این میله به خصوص در پیچ های شدید، با ایجاد گشتاوری مخالف جهت گشتاور ایجادی از سوی پیچ ، باعث می گردد تا چرخ های خودرو از زمین بلند نشده و در نهایت از واژگونی آن ممانعت به عمل می آورد .
این میله در واقع به کمک سیستم تعلیق و به خصوص فنرها آمده و باعث می شود تا جایی که ممکن است ، تماس لاستیک ها با سطح جاده قطع نشود .
گاهی اوقات نیز مقدار نیروی رو به پایین فنرها به صورت استاندارد ، برای نگه داشتن لاستیک ها روی زمین، کافی نیست و به همین علت از میله های تعادل استفاده می شود.
استفاده از استرس بار ، بدون استفاده از فنرهای سفت تر که سواری خودرو را غیر دلچسب می کنند ، بر تعادل اتومبیل در پیچ ها می افزاید . هندسه سیستم تعلیق خودروها به صورتی طراحی شده که در هر شرایطی سطح لاستیک را با سطح جاده به صورت موازی نگه دارد تا همیشه بیشترین تماس بین لاستیک و جاده برقرار باشد اما پیچش بدنه ، به خصوص در پیچ های تند ، این رابطه را بر هم می زند و از توانایی سیستم تعلیق برای موازی نگه داشتن لاستیک با سطح جاده می کاهد .
در این هنگام بدنه خودرو نیز با سطح جاده موازی نیست و هندسه سیستم تعلیق به هم می خورد . هر چند در این حالت هم سیستم تعلیق تا حدی به چرخ ها اجازه می دهد به صورت مستقل از بدنه حرکت داشته باشند ، اما گشتاور خطرناک بوجود آمده در پیچ های تند ، باعث می شود سیستم تعلیق در نقطه بحرانی قرار گرفته و زاویه چرخ با زمین تغییر یابد .
در برخی از خودروها مانند ب ام و ، لاستیک ها به صورت استاندارد با زاویه اندکی نسبت به سطح جاده نصب می شوند تا در پیچ ها ، پایداری خودرو بیشتر شده و به نوعی گشتاور پیچ جبران شود . با این وجود در شرایط بحرانی، مایل بودن چرخ ها هم کمک چندانی برای جلوگیری از واژگونی خودرو نمی کنند و اینجاست که اهمیت نصب میله تعادل بیش از پیش آشکار می شود . با تمام مزایایی که میله های تعادل دارند ، می توان به تعدادی از معایب آنها نیز اشاره کرد .
استرات بار (استرس بار) چگونه نصب می‌شود؟
اگر دست به آچار باشید نصب آن زمان زیادی را از شما نمی‌گیرد، در صورت وجود بازوی تنظیم شونده، ابتدا پیچ‌های برجک اتاقک کمک‌فنر را باز کنید، دو کفی استرات بار را باز کنید و در آنجا بگذارید و پیچ‌ها را ببندید، حالا بازو را تنظیم کنید و با پیچ و مهره‌اش به دو سر کفی استراتبار ببندید.
آموزش نحوه نصب استرات بار (استرس بار)
این میله معمولاً زیر کاپوت وصل شده و سر فنرهای طرفین خودرو را به یکدیگر متصل می کند . در خودروهایی که از سیستم تعلیق مستقل بهره می برند ، این میله در زیر بازوها نصب می شود . بسیاری از خودروهای امروزی ، در قسمت جلو دارای استرس بار (میله تعادل) هستند و برخی از خودروهای اسپرت نیز ، در قسمت عقب نیز از میله تعادل بهره می برند . البته استرس بارهایی که در بازار وجود دارند ، از استحکام بیشتری نسبت به نمونه های استاندارد نصب شده روی خودروها برخوردارند. در ادامه کمی بیشتر به اهمیت وجود میله های تعادل می پردازیم .
معایب استرات بار (استرس بار) :
یکی از عیوب این است که میله تعادل دو سر فنرهای چپ و راست را به هم متصل می کند، این کار استقلال عملکردی فنرهای چپ و راست را کم می کند . همان طور که گفتیم ، وظیفه سیستم تعلیق نگه داشتن لاستیک در تماس با سطح جاده است . سیستم تعلیق مستقل نیز به هر کدام از چرخ ها اجازه می دهد تا به طور مستقل، خود را با وضعیت جاده هماهنگ کنند . در بعضی شرایط ممکن است ، نیاز به این باشد که چرخ سمت راست بالا رفته و چرخ سمت چپ پایین بیاید. حال اگر این دو چرخ به یکدیگر متصل باشند ، در چنین شرایطی یکی از آنها نمی تواند حداکثر تماس ممکن را با زمین داشته باشد . به همین دلیل، اگر میله تعادل نیز خیلی سفت باشد ، امکان دارد در پیچ های خیلی تند ، یکی از چرخ ها به طور کامل از زمین جدا شود. زیرا میله تعادل، چرخ بیرونی را به سمت پایین فشار می دهد تاتماس آن با زمین حفظ شود و از سوی دیگر چرخ سمت داخل را به بالا فشار می دهد تا از فشار روی فنر آن سمت کم شود. اما اگر میله تعادل خیلی سفت باشد، این نیروی رو به بالا که به چرخ سمت داخل وارد می آید، از نیروی فنر بیشتر شده و باعث می شود چرخ به طور کامل از سطح زمین جدا شود. این شرایط در بسیاری از خودروهای مسابقه ای دیده می شود ، البته این موضوع به خاطر مشکل مهندسی نیست بلکه به علت محدودیت های قانونی برای خودروهای مسابقه ای است .
یکی دیگر از معایب استفاده از میله تعادل های خیلی سفت، از کنترل خارج شدن اتومبیل است. همان طور که گفته شد، میله تعادل فشار رو به بالا به چرخ های سمت داخل پیچ وارد می آورد. این فشار بر هر دو چرخ جلو و عقب وارد می آید. حال اگر این فشار زیاد باشد ، چرخ های سمت داخل از روی زمین بلند می شوند. اگر در این حالت چرخ جلو زودتر از چرخ عقب ، از زمین بلند شود ، اصطلاحاً می گویند خودرو دچار کم فرمانی (Understeer) شده است . اگر هم چرخ عقب زودتر از چرخ جلو تماس خود را با زمین از دست بدهد، می گویند اتومبیل دچار بیش فرمانی (Oversteer) شده است . برای جلوگیری از این مشکل نیز باید استحکام میله تعادل را تغییر داد . در نهایت به شما توصیه می کنیم اگر می خواهید برای خودروتان میله تعادل نصب کنید ، حتما باید یک متخصص که به خوبی از وضعیت سیستم تعلیق و فنر های اتومبیل شما آگاه است، مشورت نمایید.
